بیماری لگه قهوه‌ای برنج Brown spot

عامل این بیماری، قارچی است که شکل کامل آن بنام
Cochliobolus miyabeanus
(Ito kuriboyashi) Dre = optliobolus miyabeanus
و شکل ناقصل آن Helminthosporium oryzae Breda et Haan
Drechslera oryzae ( = می‌باشد.
که در حالت جنسی، متعلق به راسته sphaeriales و از رده Ascomycetes است.
این قارچ روی محیط کشت، ایجاد سیلیوم‌های خاکستری تا قهوه‌ای تیره رنگ نموده و کنیدیهای آن قهوه‌ای، کمی خمیده، استوانه‌ای است و چند حجره‌ای می‌باشد که منحصرا دیواره‌های عرضی متعدد دارد.
خسارت‌ بیماری :
این بیماری سه نوع خسارت وارد می‌آورد. یکی اینکه بذور آلوده سیاه رنگ و کپک زده بوده و بخوبی جوانه نمی‌زنند. خسارت بیماری در سال 1918 در فیلیپن از 10 تا 58 درصد ذکر شده است. نوع دیگر خسارت مربوط به آلودگی گیاهچه‌ها در خزانه می‌باشد که در صورت شدت بیماری، سطح برگی گیاهچه‌ها کاهش یافته و سبب ضعف آنها می‌گردد که در نتیجه منجر به خسارت عمده می‌شود. نوع دیگر خسارت چروک خوردگی و لاغر ماندن دانه‌ها می‌باشد. که مربوط به ضعف بوته‌ها در اثر آلودگی برگها و گلوم‌ها بوده که در نتیجه بذور ارزش چندانی نداشته و در موقع کوبیدن خرد می‌شوند.
علائم بیماری:
نشانه‌های بیماری روی کلئویتیل، برگها، غلاف برگ، گلوم‌ها و دانه ظاهر می‌شود. روی برگهای اولیه، نقاط قهوه‌ای، کوچک و گرد ابتدا سر سوزنی تشکیل شده که بعداً وسعت یافته و به شکل لکه‌های بیضی شکل یا گرد در می‌آیند.
روی برگها و غلاف، لکه‌ها از لحاظ شکل و اندازه متغیرند و از نقاط کوچک قهوه‌ای و گرد تا لکه‌های درشت به ابعاد 3-5/0× 14-1 میلی‌متر مشاهده می‌شوند که در تمام سطح برگ پراکنده است.
رنگ لکه‌های کوچک، قهوه‌ای تیره و لکه‌های بزرگتر در وسط رنگ پریده می‌باشند که در اثر پیوستگی لکه‌ها ممکن است، قسمت عمده‌ای از برگ پژمرده و خشک شود. روی گلوم‌ها لکه‌های سیاه رنگ ظاهر شده که ممکن است، تمام سطح آن را فرا گرفته و پوشش مخملی قهوه‌ای تا سیاه رنگی که بار قارچ (کنیدیوفورها و کنیدیهای قارچ) می‌باشد سطح آن را بپوشاند. در مورد اخیر دانه‌ها چروکیده و تغییر رنگ می‌دهند و گاهی بذور آلوده سالم بنظر می‌رسد.

خسارت و انتشار بیماری:
بیماری لکه قهوه‌ای برگ برنج، عامل اصلی قحطی در بنگال در سال 1942 بوده است. (Bedi Gill, 1960)، خسارت این بیماری را منگ تت سو (Maung thersu 1931) در برمه به دانه‌ها 5 تا 15 درصد تخمین زده است.
این بیماری در ایران ابتدا در 1335 بوسیله پتراک، روی بوته‌های برنج مزارع سواحل بحر خزر گزارش شده است و بعداً در سایر نقاط برنجکاری ایران نیز مشاهده گردیده است. این بیماری انتشار جهانی داشته و در کلیه کشورهایی که اقدام به کشت برنج می‌نمایند شیوع دارد.
مشخصات قارچ:
میسلیوم‌های قارچ به قطر 10-8 میکرومتر و قهوه‌ای تیره متمایل به زیتونی بوده که دارای دیواره‌های عرضی و انشعابات فراوان می‌باشند کنیدیوفورها نازکتر و به عرض 5 تا 9 میکرومتر متغیر بوده و به طول 150 تا 600 میکرومتر است.
رنگ آنها هر چه به انتها نزدیک‌تر می‌شود، کمرنگ‌تر می‌گردد. فاصله بین دو کنیدی 10 تا 90 میکرومتر می‌باشد (Drechsler , 1923) کنیدیهای قارچ روی بوته‌های برنج آلوده به ابعاد 35 تا 170 در 11 تا 17 میکرومتر بوده و تا 13 دیواره عرضی دارند.